Aflevering 4

Alle veiligheidsregio’s ontvangen in april tien kledingpakketten met het operationeel uniform. ‘Vier weken lang gaan 250 brandweermensen de nieuwe kleding testen’, vertelt Arjan Stam, projectleider Operationeel Uniform.

Stel: je buren vragen waar ze het beste rookmelders kunnen ophangen en jij weet het antwoord niet precies. Een gemiste kans. Na het volgen van de basismodule Brandveilig Leven hoeft dat niet meer. Vanaf februari is de module voor alle veiligheidsregio’s beschikbaar. Repressieve en niet-repressieve brandweerlieden krijgen via de module uniforme basiskennis die ze op een laagdrempelige manier in hun eigen omgeving kunnen inzetten.

De Brandweeracademie heeft vijf basisprincipes van brandbestrijding opgesteld, deze zijn vorig jaar door de Programmaraad Incidentbestrijding van Brandweer Nederland vastgesteld. Wat zijn deze principes? En hoe maken ze het werk veiliger en efficiënter? In de vorige editie van Brand&Brandweer heeft u kunnen lezen over het doen van de buitenverkenning. In deze derde editie van de rubriek gaan we in op de drie vragen die tijdens een buitenverkenning beantwoord moeten worden.

Brandweerlieden uit Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond staan op zondagavond 8 maart voor een grote uitdaging als brand is uitgebroken in een snackbar aan de Schiedamseweg in de stad. Het is een oud deel van de stad met veel houtbouw en vaak verbouwde panden. Bovendien is de binnenplaats aan de achterzijde alleen te bereiken via de achterburen. Bij de brand is een nieuwe drone ingezet, de Elios 2. Deze drone kan in gebouwen de situatie in kaart brengen.

Over hoeveel bluswater moet je kunnen beschikken om een brand in een winkel of een kantoor te kunnen blussen? Om handvatten voor dat vraagstuk te bieden heeft een projectgroep van Brandweer Nederland de Handreiking Bluswatervoorziening en Bereikbaarheid herzien. Dat was hoog nodig, laat Jurjen Timmerman van de projectgroep weten. ‘De oude handreiking was bijna acht jaar oud. Bovendien krijgen we te maken met grote nieuwe ontwikkelingen die invloed hebben op de bluswatervraag.’

Het bestuur van het Algemeen Brandweer Wedstrijd Comité (ABWC) heeft besloten het seizoen van de vaardigheidstoetsen te annuleren. Reden voor het besluit zijn de landelijke maatregelen tegen de verdere verspreiding van het coronavirus en de te verwachten duur van de crisis. ‘Het is een ingrijpend en bijzonder besluit. We realiseren ons dat er veel voorbereidend werk is gedaan voor dit seizoen. Met veel respect en waardering hebben we dat geconstateerd en gezien. Graag zien we de resultaten van al die inspanningen terug in het seizoen 2021’, aldus het bestuur van het ABWC.

Hoe ga je ermee om als in je verzorgingsgebied een particulier bij zijn woning een waterstofinstallatie met cilinders met in totaal 1200 liter waterstof neerzet? Wat zijn de risico’s? En welke preventieve voorzieningen adviseer je? Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond is voor deze vraagstukken komen te staan toen in het dorp Stad aan ’t Haringvliet bij een woning een waterstofinstallatie werd gebouwd. ‘Dan sta je voor een uitdaging’, aldus Eric Hol, adviseur Industriële Veiligheid en Officier van Dienst van Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond.

Hoe kun je het situatiebewustzijn, ofwel situation awareness, van hulpverleners verbeteren bij grote en complexe incidenten als natuurbranden, terroristische aanslagen en industriële incidenten? Hoe kun je daarbij drones, sensoren en robots inzetten? En hoe kun je hulpverleners met trainingsmethoden als virtual reality, mixed reality en augmented reality beter voorbereiden op complexe situaties? Deze vragen staan centraal in het Europese project ASSISTANCE, waarin het IFV, TNO, en de Gezamenlijke Brandweer samenwerken met partners uit Frankrijk, Italië, Polen, Spanje, Turkije, Zweden en Zwitserland.

Nu de discussie rondom PFAS al bijna een jaar in alle hevigheid is losgebarsten, rijst ook de vraag: kan de basisbrandweerzorg overstappen op volledig fluorvrij blusschuim? ‘Ja’, antwoordt Marcel Verspeek, projectleider van het Specialisme Incidentbestrijding Gevaarlijke Stoffen (IBGS) van Brandweer Nederland. ‘Ons uitgangspunt is fluorvrij als het kan, fluorhoudend als het niet anders kan.’ Als het aan hem ligt stappen alle overheidsbrandweerkorpsen over op fluorvrij blusschuim. Bedrijfsbrandweren willen die overstap ook graag maken, maar dat is nog niet overal mogelijk.

Ieder jaar staat de maand februari in het teken van een koolmonoxidecampagne. ‘Dankzij een intensieve samenwerking tussen de Nederlandse Brandwonden Stichting, alle veiligheidsregio’s en Brandweer Nederland hebben we met de campagne enorm veel mensen bereikt’, vertelt Jet Vroege van Brandweer Nederland. ‘We merken dat er nog steeds veel misverstanden zijn rondom koolmonoxide en dat mensen zich nog steeds niet voldoende bewust zijn van de gevaren van deze sluipmoordenaar.’

De meldkamer van de brandweer kreeg in 2019 238 duizend meldingen te verwerken, dat is drie procent minder dan een jaar eerder. Zowel voor hulpverlening als voor brand daalde het aantal meldingen en alarmeringen. De alarmeringen voor hulpverlening vormen een steeds belangrijker deel van de inzet van de brandweer. In 2014 had nog een kleine veertig procent van de alarmeringen voor de brandweer betrekking op hulp, in 2019 was dat bijna vijftig procent. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.

De Inspectie Justitie en Veiligheid (JenV) gaat de brandweerzorg op Bonaire, Sint-Eustatius en Saba (BES-eilanden) onderzoeken. De drie BES-eilanden hebben samen één korps: Brandweerkorps Caribisch Nederland. De Inspectie kijkt naar de risicobeheersing door de brandweer, de vakbekwaamheid van het personeel en in hoeverre de aanbevelingen uit eerder onderzoek zijn opgevolgd.

Hoewel het land vanaf half maart gedeeltelijk op slot zit, moet het vitale proces van de brandweer door kunnen gaan. Belangrijk is te anticiperen op eventuele uitval van personeel en dus preventieve maatregelen te nemen om besmetting te voorkomen. Commandant Joost van den Broek van Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost ziet grote veerkracht en flexibiliteit onder de brandweermensen. Algemeen Commandant Paul de Vet van Brabant-Noord adviseert andere regio’s vooral vooruit te denken.

Onder aansturing van de Raad van Commandanten Brandweer en Directeuren Veiligheidsregio’s (RCDV) en het LOCC-N is half maart het Landelijk Operationeel Team Corona (LOT-C) opgestart. Dit multidisciplinair team bestaat uit een vertegenwoordiging van tal van organisaties, zoals de brandweer, het IFV, Defensie, de politie en provincies. Het team opereert vanuit de brandweerkazerne in Zeist.

Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) concludeerde in 2019 dat de kans op een stalbrand ongeveer één op duizend is bij varkens-, pluimvee-, of rundveehouderijen. Vorig jaar waren er in totaal 41 stalbranden waarbij in totaal 175.129 dieren zijn omgekomen. Van ongeveer de helft van de branden is de oorzaak onbekend.

Van de redactie

Nog voordat de eerste TS op maandagochtend 9 maart ter plaatse komt bij een zeer grote brand in een opslag voor kunststof pallets is al opgeschaald naar zeer grote brand. En dat is nodig, want ter plaatse treffen de eerste eenheden een inferno aan vuur aan. Het is ontzettend heet en de brand ontwikkelt zich razendsnel. Het voorkomen van brandoverslag naar naastgelegen panden is op dat moment de enige optie. Al snel is duidelijk dat naast de brandende opslag ook een rij loodsen moet worden opgegeven.

Brandbestrijding vormt slechts een deel van de taken van de brandweer. Vanuit die wetenschap wil de landelijke vakgroep brandonderzoek van Brandweer Nederland kijken of ze brandonderzoek kunnen verbreden naar incidentonderzoek. De komende twee jaar wordt onderzocht wat daarvoor nodig is en of het haalbaar is het specialisme landelijk breder op te pakken.

In opdracht van het Veiligheidsberaad hebben het IFV en Crisisplan onderzoek gedaan naar de gevolgen en aanpak van ongekende crises. Hierbij valt te denken aan een grootschalige cyberverstoring, de uitbraak van (nieuwe) infectieziekten of de gevolgen van extreem weer. Het onderzoek concentreert zich op maatschappelijke ontwrichting als mogelijk effect van een dergelijke crisis. ‘Om de kans op maatschappelijke ontwrichting zo klein mogelijk te houden adviseren wij de veiligheidsregio’s te investeren in verschillende vormen van veerkracht’, aldus lector Crisisbeheersing Menno van Duin.